Waarom is Elvis’ Graceland een bedevaartsoord?

Graceland is het iconische landhuis van de popmuziek. Het is 20 jaar de veilige thuishaven van zanger Elvis Presley, tot zijn dood in 1977. Het is ook het titelnummer van het succesvolste soloalbum van de Amerikaanse singer-songwriter Paul Simon. Na de dood van Elvis Presley groeit Graceland uit tot een bedevaartsoord voor muziekliefhebbers uit de hele wereld.

Na afloop van een optreden op 29 april 1976 in Memphis willen Bruce Springsteen en gitarist Little Steven nog even een broodje eten. Ze komen terecht in een restaurantje dat vlakbij Graceland blijkt te liggen. Als de zanger daarop attent gemaakt wordt, twijfelt hij geen moment. Hij moet en zal Elvis Presley ontmoeten – zijn grote held. Bruce Springsteen klautert over de muur, waar hij prompt in de kraag gegrepen wordt door een beveiliger. De zanger schijnt nog geroepen te hebben dat hij zelf ook best een bekende artiest is, maar hij wordt zonder pardon weggestuurd. Later dat jaar, op 23 november, meldt ook 50’s rocker Jerry Lee Lewis zich aan de poort van Graceland. Hij claimt een afspraak met de bewoner te hebben, maar het feit dat hij eerst het iconische hek ramt met zijn Lincoln Continental, er een dranklucht om hem heen hangt en een revolver op het dashboard rondslingert, zorgt ervoor dat niet Elvis, maar de politie opgetrommeld wordt.

Paul Simon

Halverwege de jaren 80, Graceland is inmiddels een toeristische attractie geworden, bezoekt ook Paul Simon het landgoed in Memphis. De wereldberoemde zanger koopt keurig een ticket en sluit zich achteraan in de rij. Het is een therapeutisch tripje. Zijn huwelijk is op de klippen gelopen en in artistiek opzicht zit hij muurvast. Hij hoopt dat Graceland hem troost en inspiratie bezorgt. Dat laatste gebeurt zeker. De zanger verwerkt zijn ervaringen in het liedje Graceland uit 1986, dat het titelnummer wordt van zijn meest succesvolle soloalbum ooit. Het zijn feiten en verhalen die de iconische status van Graceland illustreren. Het is het beroemdste huis in de popmuziek.

Tekst gaat verder onder playlist

Grace

Het witgepleisterde buitenverblijf ten zuiden van Memphis heeft een lange geschiedenis. In de 19e eeuw ontstaat het als de boerderij van Stephen C. Tool, die het vernoemt naar zijn dochter Grace. In 1947 wordt er in koloniale stijl een landhuis opgetrokken. En dat wordt in 1957 gekocht door de dan nog jonge rock-‘n’-roll ster Elvis Presley, die ondervonden heeft dat het wonen in een normale straat geen optie meer is. De zanger is daar te bekend voor geworden. Elvis betaalt 102.500 dollar voor het huis en het uitgestrekte landgoed eromheen. Hij gaat er wonen met zijn ouders, Gladys en Vernon.

Pluche

Het landgoed gaat behoorlijk op de schop. Er wordt een muur omheen gebouwd. De hoofdingang krijgt het inmiddels beroemde toegangshek met daarin dartele muzieknoten en een silhouet van de gitaar spelende zanger zelf. Elvis Presley zet ook het interieur naar zijn hand. Veel rood, goud en pluche – de zanger houdt van hoogpolig. Verder wordt het stulpje voorzien van alles wat het hartje van een jonge ster begeert, zoals een zwembad, een bar en loungeruimte waar hij naar drie tv’s tegelijk kan kijken. In de jaren 70 laat hij er ook een geluidsstudio installeren. Een van zijn favoriete ruimtes is de zogenaamde Jungleroom: groen tapijt, kolossale planten, opgezette beesten en vanzelfsprekend een indoor waterval.

Tekst gaat verder onder foto

Symbolische waarde

Elvis Presley raakt al snel heel erg gehecht aan Graceland. Vanwege het moordende tempo waarin hij in de jaren 60 films maakt, brengt hij ook veel tijd door in zijn villa in Hollywood. Altijd keert hij toch weer terug naar zijn vertrouwde Memphis. Als hij eind jaren 60 weer op tournee gaat, laat hij zijn hotelkamers zelfs ombouwen in de stijl van Graceland. Hij heeft dan toch een beetje het gevoel thuis te zijn. Het landhuis heeft voor hem ook een grote symbolische waarde. Elvis Presley is afkomstig uit een eenvoudig milieu waar elke dollarcent omgedraaid werd voordat-ie uitgegeven werd. Het statige Graceland herinnert hem er elke dag aan dat hij als arbeidersjongen door alle glazen plafonds geknald is. Het landhuis is het tastbare bewijs dat hij het helemaal gemaakt heeft.

Memphis maffia

Elvis Presley blijft er dus wonen. Eerst met zijn ouders, later met zijn echtgenote Priscilla en hun dochter Lisa Marie. Graceland is ook een soort clubhuis voor de zanger en de Memphis maffia, een groepje jeugdvrienden waarmee hij zich vermaakt en die verder allerlei hand en spandiensten verrichten. Graceland is daarmee voor Elvis Presley boven alles een goed afgeschermde thuishaven. Een bubbel waarin de vaak zo veeleisende buitenwereld op veilige afstand gehouden wordt.

Tekst gaat verder onder video

Gouden greep

Graceland is ook de plaats waar Elvis Presley overlijdt, op 16 augustus 1977. De zanger ligt er begraven, naast zijn ouders en grootmoeder. Na de dood van de zanger wordt het landgoed de redding van het Elvis Presley imperium. De kosten van het onderhoud zijn hoog, terwijl de nabestaanden nauwelijks de middelen hebben om die te betalen. Het is het gevolg van een reeks van twijfelachtige beslissingen van manager Colonel Parker, die sowieso de neiging had om vooral goed voor zichzelf te zorgen. Priscilla Presley realiseert zich Graceland de ideale attractie is voor de miljoenen Elvis-fans. Na een ingrijpende renovatie wordt het in de zomer van 1982 permanent opgesteld voor het publiek. Het blijkt een gouden greep te zijn. De investering wordt binnen een maand terugverdiend. Inmiddels wandelen jaarlijks zo’n 650.000 bezoekers door de beroemde entree van Graceland.

Bob Dylan

Graceland groeit in de loop van de jaren uit tot een toeristische topattractie. Het landgoed wordt bezocht door bekendheden als de Amerikaanse presidenten Jimmy Carter en George W. Bush, de Britse prinsen Harry en William, acteurs als Tom Hanks, Nicolas Cage en Jim Carrey en popsterren als Paul McCartney, Tori Amos, Jimmy Page, Dave Grohl, Ray Charles, Neil Diamond, Sade, Bob Dylan, Ed Sheeran, de leden van U2, Dolly Parton, Michael Jackson, Ozzy Osbourne, Johnny Cash en dus Paul Simon. Het is boven alles een bedevaartsoord geworden voor de talloze ‘gewone’ fans van Elvis Presley uit de hele wereld – jong en oud. Voor wie even in de buurt van The King wil zijn, staan de poorten van Graceland altijd wijd open.